Autor: Karol Skowroński

15 kwietnia 2018 roku przypada 566 rocznica urodzin jednego z najbardziej wszechstronnych ludzi w historii. Malarstwo, architektura, filozofia, muzyka, anatomia, literatura, matematyka, inżynieria, geologia czy rzeźbiarstwo to tylko część z szerokiego obszaru jego zainteresowań. Nie bez powodu mówiąc o kimś „Człowiek Renesansu”, czyli kogoś nad wyraz kreatywnego, twórczego i ciekawego świata porównujemy właśnie do tego wybitnego Włocha. Urodzony w Anchiano, toskańskiej miejscowości w prowincji Florencja był nieślubnym dzieckiem notariusza i chłopki. Mimo, iż nie posiadał nazwiska, jego imię i nazwę miasta nieopodal którego się urodził znają niemal wszyscy.

Leonardo di ser Piero da Vinci (czyli dosłownie Leonardo, syn Piera z miasta Vinci), bo o nim mowa, był kimś więcej niż ciekawym świata artystą – w XV i XVI wieku było wielu: Rafael Santi, Michał Anioł, Tycjan czy Paolo Veronese to tylko nieliczne przykłady. I chociaż to właśnie malarstwo przyniosło Leonardo największą popularność (dzieła takie jak Dama z gronostajem, Mona Lisa czy Ostatnia Wieczerza przodują na liście najwybitniejszych dzieł w historii sztuki i są jednymi z najczęściej kopiowanych prac), to da Vinci pracując na dworach między innymi Sforzów czy Medyceuszy projektował maszyny, badał anatomię ludzkiego ciała, pisał, czy projektował robotycznych wojowników. Przybywszy na dwór Ludwika Sforzy, przedstawił się jako wynalazca machin oblężniczych, konstruktor lekkich i składanych mostów czy fortyfikacji. Dodał również, że może tworzyć obrazy i rzeźby dorównujące tym najznakomitszym. Lecz czymś, co przekonało Sforzów do przyjęcia da Vinci na dwór była umiejętność organizacji przyjęć i umiejętność gry na lutni.

Da Vinci wyprzedzał swoje czasy tworząc projekty mechanizmów, na których opiera się współczesny świat, w tym łożysk kulkowych, mechanizmów ślimakowych, przekładni, zębatek czy pompy odśrodkowej. Mechanizmy te wykorzystał do zaprojektowania między innymi takich pojazdów jak helikopter, aeroplan, łódź podwodna, rower czy samochód (w projekcie Leonardo napęd stanowiła sprężyna). Jego odkrycia w dziedzinie anatomii doprowadziły do rewolucyjnych metod leczenia (dla przykładu w 2005 roku brytyjski lekarz Francis Wells wykorzystał szkice da Vinci obrazujące pracę zastawki mitralnej do przeprowadzenia innowacyjnej operacji naprawy uszkodzonego mięśnia sercowego). Leonardo opisał też podstawy hydrodynamiki, obserwując zachowanie rozpędzonej cieczy uderzającej o różne przedmioty. Jego odkrycia w tej dziedzinie doprowadziły do utworzenia dziedziny nauki zwanej mechaniką płynów – w skład której wchodzi między innymi aerodynamika.

Oczywiście, powyższe obszary to tylko niewielka część odkryć, wynalazków i dzieł Leonardo da Vinci. Jednak już one wystarczą, żeby zrozumieć jak ogromny wpływ da Vinci miał na współczesny świat. Mnogość dziedzin i rozwiązań zaproponowanych przez Boskiego Leonardo jest tak duża, że praktycznie w każdym aspekcie życia wykorzystujemy elementy jego twórczości – co sprawia, że oszacowanie jego monetarnego wkładu w rozwój świata jest praktycznie niemożliwe. O absolutnej wybitności jego dzieł świadczą kwoty płacone za prace da Vinci na aukcjach. Przykładowo, w zeszłym roku podczas aukcji w Nowym Jorku Zbawiciel Świata pędzla wybitnego Włocha został sprzedany za ponad 400 milionów dolarów.

Lecz kwoty rzędu kilkunastu czy kilkudziesięciu milionów dolarów w przypadku dzieł sztuki są dosyć częste. Dzieła Klimta, Picasso, Rembrandta, van Gogha czy Renoira niejednokrotnie osiągają ceny prawie stu milionów dolarów. Podobnie sprawa wygląda w przypadku unikatowych samochodów – obecny rekord należy tutaj do Ferrari 250 GTO z 1962 roku, które w 2014 roku zostało sprzedane za 38,115 mln USD, (liczba aukcji, podczas których pojazd sprzedano za ponad 10 mln USD wynosi obecnie 46).  Nie inaczej jest w przypadku monet (najdroższą obecnie monetą są srebrno-miedziane dolary z 1794 roku o wartości 10 mln USD), czy zegarków (Patek Philippe „Supercomplication”, czyli najbardziej skomplikowany zegarek automatyczny świata wart jest 11 mln USD).

Jak łatwo zauważyć inwestowanie w sztukę wiążę się z posiadaniem zasobnego portfela. Jak to się dzieje, że sztuka (w tym sztuka użytkowa) osiąga tak astronomiczne ceny? Unikalność dzieł wynikająca z ograniczonej podaży (w przypadku obrazów czy rzeźb istnieje tylko jeden egzemplarz, w przypadku pojazdów, zegarków czy monet – maksymalnie kilka czy kilkanaście), nazwisko twórcy czy historia danego eksponatu mają niebagatelny wpływ na postrzeganie przez inwestorów/kolekcjonerów. Dodatkowo, z racji tego, że upływ czasu odciska swoje piętno na eksponatach, wartość tych przedmiotów utrzymuje się na przynajmniej zbliżonym poziome, (a w długim terminie rośnie). Sprawia to, że zwroty z inwestycji w sztukę nie są zależne bezpośrednio od koniunktury na rynku akcji (pośrednio koniunktura może mieć wpływ na nastroje kupujących dzieła sztuki, przez co ceny osiągane na aukcjach mogą być niższe).

Z racji wysokich kwot, które są niezbędne do nabycia dzieł znanych twórców coraz bardziej popularne stają się fundusze inwestycyjne, które kupują sztukę za pomocą środków zebranych od grupy inwestorów. Obecnie dostępne są one jednak przede wszystkim dla bardziej zamożnych.

Alternatywą jest rozwiązanie proponowane przez Takung Art z Hongkongu – spółki, która daje możliwość wspólnego inwestowania w dzieła sztuki. Mechanizm inwestowania proponowany przez Takung Art działa tak, że spółka za pomocą udostępnionej platformy zbiera pieniądze dzieląc cenę dzieła na akcje po 1USD. Tym sposobem eksponat warty, powiedzmy 1 mln USD dzielony jest pomiędzy wielu inwestorów. W przypadku sprzedaży spółka wypłaci inwestorom zysk w postaci różnicy ceny nabycia i sprzedaży pomniejszony o prowizję.